Feestdagen: 5 vragen voor werkgevers beantwoord

De officiële feestdagen in Nederland zijn:

• Nieuwjaarsdag
• Goede Vrijdag
• Eerste Paasdag
• Tweede Paasdag
• Koningsdag
• Bevrijdingsdag
• Hemelvaartsdag
• Eerste Pinksterdag
• Tweede Pinksterdag
• Eerste Kerstdag
• Tweede Kerstdag

1. Hebben medewerkers recht op een vrije dag tijdens een officiële feestdag?

Medewerkers hebben geen wettelijk recht om vrij te zijn tijdens deze feestdagen. Zij hebben op deze dagen alleen recht op een vrije dag als dat in de cao, in het beleid van de organisatie of in de arbeidsovereenkomst staat. Zijn er geen regels? Dan moet een medewerker dus werken op een feestdag.

2. Als medewerkers werken op een feestdag, welk loon moet een werkgever dan betalen?

In beginsel is werken op een feestdag hetzelfde als werken op een gewone dag. De medewerker heeft dan alleen recht op zijn normale loon. Dit is anders als in de cao, het personeelsreglement of de arbeidsovereenkomst staat dat de medewerker recht heeft op meer dan zijn normale loon. Bijvoorbeeld recht op een toeslag.

3. Mag de werkgever vakantie-uren van het verlofsaldo van medewerkers afboeken als hij zijn deuren sluit op een feestdag?

De meeste werkgevers geven hun medewerkers vrij met behoud van loon als hun organisatie gesloten is op een feestdag. Zij boeken geen vakantie-uren van het verlofsaldo af. Maar ook hiervoor kunnen per sector afwijkende regels gelden.

In het primair onderwijs bijvoorbeeld heeft een medewerker jaarlijks recht op vakantieverlof en zijn de algemeen erkende feestdagen, zoals tweede Paasdag, Koningsdag en Hemelvaartsdag, in dit verlof inbegrepen. Als een feestdag op een werkdag van de medewerker valt, dan mag de werkgever verlof afschrijven van het vakantieverlofsaldo.

4. Wat geldt er als een feestdag op een dag valt waarop een medewerker normaal gezien zijn vaste vrije dag heeft, omdat hij parttime werkt? Heeft hij dan recht op compensatie in de vorm van een ‘extra’ vrije dag?

Er is geen wet waarin staat dat werkgevers verplicht zijn om in dat geval een extra vrije dag te geven. Wel heeft het College voor de Rechten van de Mens in het verleden twee keer geoordeeld dat de werkgever die parttimers geen compensatie biedt als een feestdag op hun parttime dag valt, zich schuldig maakt aan discriminatie. Volgens het College voor de Rechten van de Mens maakt de werkgever hiermee verboden onderscheid op grond van verschil in arbeidsduur. Door geen compensatie te bieden aan parttimers op wiens vrije dag een feestdag viel, hadden zij minder vrije dagen in vergelijking tot fulltimers. Dat mag niet volgens het College voor de Rechten van de Mens. Discriminatie kan voorkomen worden door te werken met een jaarurensystematiek.

De oordelen van het College voor de Rechten van de Mens zijn overigens juridisch niet bindend. Een medewerker kan er dus geen rechten aan ontlenen. De werkgever is vrij om te bepalen of hij wel of geen compensatie aanbiedt aan parttimers. Soms staan hierover afspraken in de cao.

5. Kan de werkgever medewerkers verplichten om de dag na Hemelvaartsdag een vrije dag (brugdag) op te nemen?

Als in de cao of de arbeidsovereenkomst staat dat de werkgever jaarlijks een aantal verplichte vrije dagen mag aanwijzen, dan mag hij dat ook doen. Medewerkers zijn dan verplicht vrij op die dagen en de werkgever mag vakantie-uren van het verlofsaldo afboeken.

In dit artikel heeft mr. Nelleke de Langen-Loeffen, jurist arbeidsrecht van het HRM kennissysteem RAP bij IJK antwoord gegeven op enkele vragen rondom feestdagen. Wil je meer weten, kijk dan op de website van RAP. Heb je een vraag voor Nelleke of haar collega’s? Neem dan per e-mail contact op met de Helpdesk HRM.