Leidinggeven met lef: de levenslessen van Ray Klaassens
Als kind groeit hij op in een echte volksbuurt. Ondanks dat hij goed kan leren, vindt hij zijn passie niet in het klaslokaal. Hij voelt zich pas echt thuis op het voetbalveld of in de wijk. Op zijn 19e kiest hij er bewust voor om uit zijn comfortzone te stappen en Helmond achter zich te laten voor een carrière bij Defensie. Inmiddels is Ray Klaassens tien jaar ondernemer en deelt hij zijn persoonlijke reis en kijk op leiderschap. “Leiders worden niet geboren, die moeten zich ontwikkelen.”
Leidinggeven vormt al snel de rode draad in zijn werk. Na zijn opleiding aan de KMA start hij als officier bij de Koninklijke Landmacht. “Ik gaf na een tijd leiding aan veertig jongens. Die waren allemaal wat ouder dan ik. Dat was echt niet altijd makkelijk. Ik zocht naar wat meer spanning en snelheid en ging na twee jaar studeren aan de Universiteit van Twente, werken bij de Luchtmobiele Brigade. Dit paste goed bij wat ik leuk vond, meer gericht op de operatie, dan op de techniek.”
Samen sterk
Tijdens een training in Duitsland komt Ray in aan aanraking met het Korps Commandotroepen, een speciale eenheid van de Koninklijke Landmacht. “Toen dacht ik, dit wil ik doen. Met een klein clubje, van vier of acht mensen, achter vijandelijke linies impact maken en een probleem oplossen wat anderen niet kunnen. Nu denk je vast dat daar kracht en spanning de boventoon voerde, maar niets is minder waar. Autonomie, creativiteit, communicatie en adaptiviteit zijn juist termen die passen bij deze eenheid. Daar leerde ik dat leiderschap niet gaat om de sterkste zijn, maar om samen sterker te zijn. We losten elk probleem op, niet door kracht, maar door samenwerken en creatief zijn.”
Wat hij leert bij het Korps Commandotroepen vormt de kern van zijn visie op leiderschap. Vanuit die mentaliteit, het stoïcijns gedachtengoed, handelt hij. Het heeft geen zin om een probleem te vergroten door te kijken waar het aan ligt. Met de houding ‘Ik ben het probleem. Dus ik ben ook de oplossing’ kijkt hij naar alles. Je gaat er zelf over.
“Het zit in je hoofd dat je ergens mee wilt stoppen. Dat punt moet je verleggen. Opgeven is een besluit, maar doorzetten ook. En alles wat ertussen zit is je karakter. Het heeft geen zin om te denken: wat als ik het niet haal of het niet lukt, wat denken mensen van me, wat moet ik met mijn toekomst. Dat gaat je niet helpen. Wat helpt is om de volgende stap te zetten, ademhalen en niet in paniek te raken.”
“Opgeven is een besluit, maar doorzetten ook. Alles wat ertussen zit is je karakter.”
Leerschool in leiderschap
Doordat hij zichzelf meer wil ontwikkelen en een vaker bij zijn kinderen wil zijn, gaat hij aan de slag bij de inlichtingendienst (AIVD). Bij de AIVD krijgt zijn definitie van leiderschap een nieuwe dimensie. “Hier werd ik uitgedaagd om te luisteren, echt te luisteren, en te reflecteren. Het was een harde leerschool in empathie en zelfreflectie.”
In 2014 wordt hij ondernemer samen met zijn compagnon. “Met de 450 mensen die voor ons werken, veelal ex-militairen of -politieagenten, trainen we de politie, defensie, justitie en daarmee houden we Nederland weerbaar en veilig.”
Ray gelooft sterk in de kracht van voortdurende ontwikkeling, niet alleen voor individuen maar ook voor organisaties. “Mensen die zich blijven ontwikkelen, die openstaan voor nieuwe ervaringen en leren van elke situatie, die mensen zijn uiteindelijk gelukkiger en succesvoller,” benadrukt hij. “Als je van omgeving verandert, leer je iets nieuws. Dat maakt dat je ontwikkelt.” Maar daarbij zegt hij ook: ‘Je wordt nooit groter, dan je omgeving je kan bieden.’
“Authenticiteit is in mijn beleving niet dat je jezelf bent, maar dat je jezelf wordt. Dat je zelf in ontwikkeling bent en in de steeds groter wordende bandbreedte, je erachter komt van dit ben ik ook. Dat ontdek je alleen als je van omgeving verandert. Die daagt je uit, omdat je wilt passen in de omgeving. In het begin ga je gedrag vertonen dat niet van jou is, niet authentiek gedrag. Je gevoel en je omgeving straft dit af. Op enig moment ontdek je, dit ben ik wel en zo pas ik hier. Dus er zijn ook omgevingen waar je niet past. En daar kun je dan afscheid van nemen. Maar daar heb je wel de nieuwe omgeving voor nodig.”
Weerbaar en veerkrachtig
Ook heeft Ray als het gaat om leiderschap een les over veerkracht: “Mentale veerkracht bouw je niet op door gewoon aan het werk te zijn. Het wordt gevormd als er zich een crisis aandient, een incident voordoet of er structureel over- of onderdruk is. De rol van leiderschap is om iedereen te laten beseffen dat je in een crisis de kans hebt om weerbaar te worden. Als leidinggevende is het cruciaal om samen met je team deze uitdagingen aan te gaan, elkaar vast te houden en collectief door de moeilijke tijd heen te werken. Dit proces plant het zaadje van trots of spijt, afhankelijk van hoe je de situatie aanpakt.”
“Door de crisis samen te doorstaan, creëer je een fundament van broederschap en identiteit binnen het team. Het laat zien wie we zijn, versterkt onze loyaliteit en wat we voor elkaar over hebben. Dit bevordert niet alleen de weerbaarheid, maar ook het welzijn binnen de organisatie. Echt leiderschap gaat over het prioriteren van mensen boven taken en het creëren van een omgeving waar openheid en samenwerken de kern vormen in het team. Dat is hoe je een sterke, veerkrachtige organisatie bouwt.”
Drie leiderschapsprincipes volgens Ray Klaassens
1. Besef dat je een voorbijganger bent. Het gaat dan dus niet meer om jou als leidinggevende, maar om dat iedereen krachtig en met richting kan doen wat er gedaan moet worden. Dat faciliteer je. Dit houdt in dat je focus ligt op wat je achterlaat, je legacy. Dat wat je hebt gebracht, dat moet zijn werk doen, ook als je weg bent.
2. Dienend leiderschap. Jij bent het voorbeeld en past daar je gedrag op aan. Ook in moeilijke en zware tijden. Met deze houding bouw je vertrouwen en respect op. Dat geeft kracht, dat zelfs wanneer je een impopulaire beslissing moet nemen, je vrij snel draagvlak hebt, want de intentie is goed.
3. Leiden is kiezen. Echt leiderschap komt met de last van keuzes maken en daarvoor staan. Onder druk van verwachtingen, maakt dat het extra uitdagend. Leiderschap is voelen, laten zien wie je bent en moed tonen om kwetsbaar te zijn. Maar ook openstaan voor feedback en je beslissingen kritisch te bekijken.
Groeipijn
“De kansen die ik gepakt heb, heb ik niet gekregen, die heb ik gecreëerd. Dat kost moeite en energie, maar daartoe wil ik mensen uitdagen.” In zijn boek ‘Groeipijn’ lees je het persoonlijke verhaal van Ray en zijn lessen op het gebied van leiderschap.
Zijn boodschap voor HR is vrij simpel: “Zie het als een kans om het beste uit mensen te halen ten dienste van de organisatie. Dit proces van groei kent volgens mij drie stappen. Allereerst het aanmoedigen van medewerkers om actie te ondernemen, zelfs wanneer angst hen tegenhoudt. Het is juist de actie die nieuwe kansen en dynamiek creëert. Ten tweede, het erkennen dat elk groeiproces dieptepunten kent, en het belangrijk is om medewerkers te ondersteunen bij momenten van twijfel. Ten derde, het benutten van de ervaring en kennis in je organisatie om als mentor te fungeren. Ik noem dit ‘stuurraketjes’: mensen die, soms onbewust, een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van anderen.”
Ray sluit af: ” Zie een crisis, incident of ellende als een kans. Elke stap buiten je comfortzone is een stap richting groei.”
