De ballenbak van belastbaarheid
In de HR-wereld is belastbaarheid een veelgebruikte term. Ik herinner me nog dat ik het op de opleiding al een beetje een gek woord vond. Het is per persoon verschillend, en daarbij ook meestal niet zichtbaar aan de buitenkant. Ik was dan ook gewapend met pen, papier en kleurtjes, toen ik hoorde dat belastbaarheid het onderwerp zou zijn van het aanstaande psycho educatie college. Levijn, de docent, kwam zonder pen en papier de ruimte binnen. Hij zette een grote doos met daarin allerlei verschillende ballen op tafel en zei ‘vandaag gaan we spelen in de ballenbak van belastbaarheid.’ Dat belooft wat.
Het verschil tussen moeten en willen
Levijn licht de eerste opdracht toe: ‘Wanneer je belastbaarheid gaat onderzoeken, maak je twee lijsten. Een lijstje met dingen die je moet en een lijstje met dingen die je wilt.’ Wat moet is bijvoorbeeld eten, maar ook het huishouden, en als je kinderen hebt is het fijn als je die dagelijks uit school haalt. Dingen die op het lijstje staan van willen is in mijn geval bijvoorbeeld afspreken met vrienden of hobby’s. Deze opdracht is an sich al interessant. Is werken bijvoorbeeld iets wat op het moeten – of willen – lijstje staat?
Wanneer verwachten moeten wordt
Er is een interessant verschijnsel rondom moeten. ‘Wanneer we lang genoeg van onszelf iets verwachten, zonder dat het per definitie moet of van je gevraagd wordt, dan wordt dit uiteindelijk een moetje’, aldus Levijn. Een voorbeeld: je kiest ervoor om tijdens de lunchpauze achter je computer te blijven zitten. Als je dit lang genoeg doet, verwachten klanten en collega’s dat je in die tijd altijd bereikbaar bent. Sterker nog, zij zullen het als vreemd ervaren wanneer dit een keer niet zo is.
Dit werkt niet alleen zo voor je omgeving, maar ook voor jezelf. Een voorbeeld: je bent gewend om 3 keer per week naar de sportschool te gaan. Maar door een nieuwe baan in een andere stad ben je opeens anderhalf uur later thuis dan voorheen. In de meeste gevallen wil je toch proberen om die 3 per week in de sportschool te blijven komen, want dat deed je voorheen ook, dus dat verwacht je van jezelf. Het zal dan waarschijnlijk een keer misgaan in je planning of je energieniveau, voor je besluit dat 3 keer niet meer mogelijk is. Het zal niet makkelijk zijn om die beslissing te maken. Het zal ergens zelfs als falen voelen, omdat je de lat moet verlagen.
In voor- en tegenspoed
Terug naar Levijn en de ballenbak. De ballen in de bak representeren wat je moet en wat je wilt, de bak representeert je belastbaarheid. Wanneer je je goed voelt, is er een gezonde mix aanwezig van dat wat je wil en dat wat je moet. Sterker nog, er kan zelfs wat druk op de ballenbak worden uitgeoefend, want er is genoeg ruimte. Hij zet een kleinere bak naast de ballenbak en vertelt: ‘Stel je nu voor dat er een iets kleinere bak naast de ballenbak komt te staan. Het gaat je niet lukken om alle ballen van de grote bak in de kleine bak te stoppen, omdat het simpelweg niet past. Sterker nog, als je alle ballen in de kleinere bak probeert te proppen, kan het zijn dat deze teveel onder druk komt te staan en alle ballen op de grond vallen. Wanneer je belastbaarheid minder is, ben je geneigd om met name de ballen die moeten in je bak te proppen. Dat wat je wil krijgt dan minder aandacht. Dit zorgt er op lange termijn niet alleen voor dat je mentale batterij in het rood loopt omdat je minder leuke dingen doet, het zorgt er ook voor dat je meer stress hebt omdat de balans niet lekker is’, aldus Levijn.
Dus?
Een verminderde belastbaarheid kan allerlei oorzaken hebben, het kunnen lichamelijke of psychische klachten zijn, maar ook een veranderende omgeving of langdurig werken onder teveel druk. Wat je kunt doen is jezelf afvragen of de dingen die op je moeten lijstje staan reëel zijn. Kijk niet alleen wat er op staat, maar ook of de tijd die je eraan moet spenderen van jezelf reëel is. Tot slot: ga keuzes maken. Wellicht dat het helpt om letterlijk een ballenbak erbij te pakken en visueel te maken wat wel en niet past. Om je belastbaarheid weer op te bouwen zal je keuzes moeten maken wat wel en niet in de ballenbak komt. Ben realistisch. Het was vroeger bij McDonalds leuk om in een hele volle ballenbak te spelen, maar wanneer het gaat om je belastbaarheid wil je het wellicht wat compacter houden.
