“Werkgeluk is geen constante staat van blijheid of een hippe term waar HR mee kan scoren”

Werkgeluk is hot. Overal wordt het onderwerp besproken: van vacatureteksten tot inspiratiesessies en LinkedIn-posts. Ik doe er zelf graag aan mee. Want natuurlijk: werkgeluk is belangrijk. Je brengt een groot deel van je leven door op je werk. Dan is het wel zo fijn als je energie krijgt van wat je doet, je je talenten kunt inzetten en dat je zin hebt in je dag. Dat je het gevoel hebt dat wat je doet ertoe doet. In plaats van dat je op zondag buikpijn krijgt van de gedachte dat je maandag weer ‘moet’.

Maar laten we ook realistisch zijn: werk is niet altijd leuk. Ik vind bijvoorbeeld dat ik het leukste werk van de wereld heb, maar ook ik heb baaldagen die ik liever zou overslaan. Net zoals het leven niet altijd leuk is. Je kunt je droombaan hebben en toch een periode tegen een lastig project aanlopen. Te weinig collega’s hebben of privé door een lastige tijd gaan, waardoor werk misschien ook minder leuk is of juist een welkome afleiding. Werkgeluk is geen constante staat van blijheid of een hippe term waar HR mee kan scoren; het is een dynamisch proces. Het gaat om de balans tussen momenten van plezier en voldoening en momenten van stress of tegenwind.

Het probleem ontstaat wanneer we direct de handdoek in de ring gooien bij tegenwind óf juist blijven hangen in een gouden kooi omdat het salaris, de zekerheid of de status te verleidelijk is. Welke situatie dan ook van toepassing is; beide kosten veel energie en geven onrust.

Werkgeluk begint bij jezelf

Als medewerker ben jij het startpunt van je eigen werkgeluk. Je maakt keuzes: waar werk je, blijf je daar of zoek je iets anders? Ontwikkel je je verder of wacht je af? Zit je nog op de juiste plek of niet? Je eigen energie, motivatie en talenten bepalen voor een groot deel hoe blij je bent op je werk. Natuurlijk kan je werkgever mooie voorwaarden scheppen, maar jij bent degene die kiest welk werk je doet, hoe je jezelf ontwikkelt en wanneer je besluit dat het tijd is voor verandering.

Soms betekent werkgeluk dus ook dat je even door een lastige periode heen moet. Niet alles in je werk is leuk en dat hoeft ook niet. Maar structureel energie verliezen door een mismatch of een omgeving waar je niet op je plek zit, vraagt om keuzes. Kan ik het aanpassen, ga ik het gesprek aan of ga ik op zoek naar iets anders?

It takes two to tango

Maar werkgeluk is dus niet alleen iets van de medewerker. Zoals het met veel andere zaken ook zo is: It takes two to tango. Daar komt de leidinggevende om de hoek kijken. Zijn of haar taak is om medewerkers zo goed mogelijk op hun plek te laten zijn en met plezier te laten functioneren. Plezier in het werk en prestaties gaan hand in hand: medewerkers die zich goed voelen, presteren beter, denken meer mee en blijven langer betrokken.

Samen met collega’s heb je een taak om een fijne sfeer te creëren. Juist in tijden als het even tegenzit en het niet zo lekker loopt, is het van belang dat collega’s onderling er op dat moment voor elkaar zijn. Met humor, relativering en soms een traan.

Maak daarom werkgeluk samen bespreekbaar. Wacht als medewerker niet af tot je leidinggevende een keer naar je toekomt, maar neem zelf het initiatief. Net zoals dat je als leider de tijd neemt om eens met je medewerker samen te bespreken wat hem of haar bezighoudt en hoe het werk wordt ervaren.

Wat kun je als medewerker bijvoorbeeld doen?

1. Check je energiebalans. Schrijf op wat energie geeft en wat energie kost. Herhaal dit wekelijks en stuur bij waar nodig en wat mogelijk is. Maak dit bespreekbaar. Vaak is er meer mogelijk dan je denkt.
2. Probeer kleine experimenten. Wissel taken, pak een nieuw project of regel een dag thuiswerken. Kijk wat het doet met je energie.
3. Durf keuzes te maken. Waar hecht je nu echt waarde aan? En waarom is dat voor jou belangrijk? Denk aan meer tijd thuis of minder stress door minder reistijd of je wilt je graag verder ontwikkelen, zodat je doet waar je blij van wordt en goed in bent. Als deze waarden bijvoorbeeld structureel ontbreken, weet je dat actie nodig is.

Wees als leidinggevende ondersteunend:

1. Maak zaken bespreekbaar. Vraag regelmatig: ‘Waar krijg je energie van? Wat kost je energie?’ En ga samen op zoek naar oplossingen.
2. Stimuleer autonomie en laat mensen doen waar ze goed in zijn. Weet wat mensen nodig hebben om te floreren. Geef medewerkers invloed op hun werk en ruimte om zich te ontwikkelen, binnen duidelijke kaders. Wat kan wel en wat kan niet? Laat mensen meedenken in plaats van dat jij het meteen voor hen bepaalt.
3. Geef het goede voorbeeld. Laat zien dat plezier en prestaties samen kunnen gaan. Een leidinggevende die constant overbelast is, kan moeilijk een energieke omgeving en plezier stimuleren.

Werkgeluk als kompas

Werkgeluk is geen eindstation of een leuk extraatje dat je zomaar kunt kopen met een fruitmand of inspiratiesessie. Het is geen beleid wat je af kunt vinken. Voor de medewerker is het als een kompas dat je helpt keuzes te maken; over waar je werkt, hoe je je ontwikkelt en of je nog op de juiste plek zit. Tegelijkertijd vraagt het van HR en leidinggevenden dat zij een omgeving scheppen waarin mensen dat kompas kunnen volgen: ruimte, vertrouwen, ontwikkelmogelijkheden en een cultuur waarin plezier en prestaties samengaan.

Werkgeluk begint bij jezelf, maar bloeit pas als de omgeving het mogelijk maakt. Want wie het werkgeluk van zijn medewerkers negeert, negeert ook een groot deel van hun welzijn, talenten en potentieel. En daarmee doe je niet alleen mensen tekort, maar ook het succes van je organisatie.