Van Homo sapiens naar Homo conexus

Wat betekent technologie anno 2023?

“Mag ik met een geschiedenisles beginnen? In de industriële revolutie, die eind 18e eeuw begon, maakten we kennis met mechanische technologie. Door de komst van fabrieken veranderde de manier waarop we werkten. Zo verdween veel traditioneel ‘handwerk’. Tegenwoordig zien we dat technologie taken kan overnemen die we met ons hoofd kunnen. Ik doel daarmee op Artificial Intelligence (AI) en dus automatisering. In plaats van de industriële revolutie, spreken we tegenwoordig van een intelligentie revolutie.”

Welke invloed heeft die intelligentie revolutie op HR-professionals?

“Kunstmatige intelligentie maakt het mogelijk om veel processen te automatiseren. Een voorbeeld is het recruitmentproces, daar kun je end to end een geautomatiseerde workflow van maken. Natuurlijk denk je eerst na over welke doelgroep je wil bereiken en hoe je medewerkers in spe gaat aantrekken. Maar vervolgens kun je veel overlaten aan AI. Neem bijvoorbeeld het screenen van binnengekomen cv’s. En denk ook aan andere administratieve rompslomp: contract opstellen, toegang geven tot het IT-systeem, een pasje aanmaken enzovoorts. Natuurlijk laat je op bepaalde momenten mensen meekijken. Maar héél veel kan worden uitbesteed aan AI.”

Ons denkvermogen uitbesteden aan AI vraagt om een grote omslag. Wat is daarvoor nodig?

“Homo sapiens betekent letterlijk ‘wijs mens’. We ontlenen onze waarde aan ons intellect. Maar geavanceerde technologie zoals AI nodigt ons uit om hele existentiële vragen te stellen. Is ons brein nog steeds onze grootste kwaliteit? Mijn conclusie is dat we slimheid kunnen uitbesteden aan AI. Dan is denkvermogen niet langer onze belangrijkste waarde, maar onderscheiden we ons door het vermogen te verbinden. Want elkaar motiveren, inspireren en bij elkaar brengen: dat is bij uitstek iets wat een computer niet kan. We gaan dus van Homo sapiens naar Homo conexus.”

Wat verandert er voor HR-professionals?

“Human Resource betekent menselijke bron, maar alle bronnen raken op den duur op. Ik pleit dan ook voor een naamsverandering, namelijk: Human Capital. Daaruit blijkt de potentie en de groei die in elk mens zit. Nog altijd worden veel medewerkers niet écht gezien, en alleen beschouwd als kostenpost. Als je beter naar medewerkers luistert, samen in gesprek gaat over wat ze nodig hebben én focust op talent en ambitie, voelen mensen zich empowered en komen ze in beweging. Een voorwaarde voor deze cultuur is psychologische veiligheid: dat zou bij elke organisatie bovenaan de agenda moeten staan. Alleen als mensen zich vertrouwd voelen, durven ze een spannende stap te zetten.”

Er zijn ook geluiden dat AI een bedreiging voor de mensheid is, juist omdát AI slimmer is dan wij. We zouden de technologie nooit helemaal begrijpen, dus is er een kans op ‘overname’. Wat is jouw mening daarover?

“AI wordt gemaakt door mensen. AI-ontwikkelaars hebben nu een verantwoordelijkheid die eigenlijk breder gedragen moet worden. Daarom wordt er al veel gedaan aan brede voorlichting en educatie over AI. Ik geloof in elk geval in de kracht van een positief perspectief: gemotiveerd worden door de mogelijkheden te zien, en daarna aan de slag gaan met de uitdagingen die je onderweg tegenkomt. Ook in relatie tot het HR-vak is het zaak daar visie en expertise in op te bouwen.”

“Laat procestaken los en zet in op verbinding”

Welke persoonlijke kwaliteiten van HR-professionals worden nog belangrijker in de toekomst?

“Visie op de kwaliteit van mensen, empathisch vermogen, goed kunnen uitleggen en mensen op een fijne manier begeleiden. De meeste HR-professionals kozen voor dit vak omdat ze mensen-mensen zijn. Maar eenmaal aan het werk, belanden ze in een moeras van administratie. We moeten terug naar de kern: welk mens heb je voor je? Welke kwaliteiten heeft diegene? En hoe maken we meer ruimte voor die kwaliteiten?”

Als organisaties vandaag nog aan de slag willen met dit thema, hoe beginnen zij dan?

“Probeer technologie en de mogelijkheden daarvan te zien als een verlengstuk van jezelf. Als een persoonlijke assistent. Het helpt om afstand te nemen van je werk, zodat je wat overzicht hebt. Vraag je kritisch af: welke taken kan ik automatiseren? Wat kan AI doen, zodat ik meer tijd heb voor de mensenkant van mijn vak? Daarna doe je hetzelfde voor medewerkers in je organisatie. Voor degenen die nog altijd geen idee hebben wat AI is en voor je kan doen: durf radicaal nieuwsgierig te zijn. Als je er geen ervaring mee hebt, weet je ook niet wat het is en hoe je het kan gebruiken. Zet dat deurtje open, je vak wordt er uiteindelijk echt waardevoller van.”

Over Margôt van Brakel

In 2007 startte Margôt haar bedrijf EmpoweringPeople, gericht op de menselijke kant van transformatie binnen bedrijven. Nu ‘werk’ in een enorme transformatie zit, helpt ze organisaties een balans te vinden tussen mens en machine. Als voorvechter van de kracht van mensen, maar ook als bewonderaar van de toegevoegde waarde van technologie. Sinds 2019 staat ze op het podium als keynote speaker en deelt ze haar visie op dit onderwerp.