Mindfulness als oplossing voor het toenemende aantal burn-outs?

Mindfulness is een vaardigheid waarbij je aandacht hebt voor, en bewust bent van het hier en nu. Aandacht hebben voor iets wil zeggen dat je er de focus op legt, terwijl bewustzijn wil zeggen dat je het ‘door hebt’, zonder er op te focussen. Stel je voor dat je op dit moment een boterham aan het eten bent. Tijdens het eten kun je aandacht hebben voor de smaak van de boterham, terwijl je jezelf bewust bent van het feit dat je maag vol raakt. De smaak van de boterham is dan iets waar je op focust en echt aan denkt. Aan de andere kant is het vol raken van je maag iets waar je niet continu aan denkt, maar wat je wel in de gaten hebt. Daarnaast is het, om mindful te kunnen zijn, ook van belang dat je jezelf alleen richt op het hier en nu. Je denkt dus nog niet aan een eventuele volgende boterham, maar je let alleen op wat er op dit moment gebeurt. In het psychologische werkveld gebruiken ze mindfulness al regelmatig als vaardigheid om stress te verminderen. Mindfulness verbetert de zelfregulatie, waardoor mensen flexibeler zijn, beter in staat zijn hun gedachten en emoties te reguleren en situaties als minder bedreigend te ervaren. Dit alles zorgt ervoor dat mensen beter om kunnen gaan met hun omgeving, wat stress vermindert.

Mindfulness tijdens het werk

Uit mijn onderzoek onder 651 werkende Nederlanders is bekeken of mensen die meer mindful zijn minder werkstress ervaren. De resultaten zijn veelbelovend. Zo bleek dat medewerkers die meer mindful zijn, minder burn-out verschijnselen hebben. Daarnaast bleek dat mindfulness een buffer kan vormen tegen werkstress die ontstaat uit werkdruk. Hierbij werden twee soorten werkdruk onderzocht: werkdruk in de vorm van werktempo/werkhoeveelheid en mentale werkdruk (voortdurend je aandacht bij je werk houden). Het onderzoek liet zien dat mindfulness geen buffer is voor stress die ontstaat uit werktempo/werkhoeveelheid, maar wel voor mentale werkdruk. Dit wil zeggen dat medewerkers die mindful zijn minder burn-out verschijnselen hebben wanneer de mentale werkdruk hoog is. Oftewel, wanneer medewerkers meer mindful zijn, kunnen ze beter met de mentale werkdruk omgaan, waardoor ze minder burn-out ervaren als gevolg van die werkdruk. Dit verschil wordt verklaard door het feit dat mindfulness een mentale staat is. Door de aard van mindfulness vormt het alleen een buffer tegen de stress die ontstaat uit mentale werkdruk, maar niet tegen stress die ontstaat uit een ander soort werkdruk.

Trendy en effectief

Mindfulness helpt dus bij het tegengaan van een burn-out. Organisaties waar (veel) burn-outs voorkomen doen er dus goed aan om hun medewerkers mindfulness training te geven. Zo ervaren zij minder werkgerelateerde stress en vertonen ze minder burn-out verschijnselen. Vooral medewerkers in organisaties/functies met mentale werkdruk hebben baat bij mindfulness. Echter moet hier wel bij gezegd worden dat er een limiet lijkt te bestaan op het buffer effect van mindfulness. Het onderzoek liet ook zien dat het verschil in burn-out verschijnselen tussen medewerkers die meer mindful zijn en medewerkers die minder mindful zijn, kleiner worden naar mate de mentale werkdruk groter wordt. Dit duidt erop dat mindfulness tot op een zekere hoogte de stress die ontstaat uit mentale werkdruk kan tegengaan, maar wanneer de mentale druk extreem hoog wordt, kan ook mindfulness niet meer als buffer fungeren voor de effecten van deze druk. Mindfulness is dus zeker niet alleen een trendy begrip, maar het kan medewerkers helpen om met mentale werkdruk om te gaan en vermindert het direct burn-out verschijnselen.

Dit artikel is verschenen in de whitepaper ‘Een frisse blik op HRM’, waarin zes jonge HRM-professionals de wereld van HRM door hun eigen bril bekijken. Job crafting, mindfulness, HR Analytics en talentontwikkeling zijn onderwerpen die volgens onze nieuwe lichting HRM-trainees bepalend gaan zijn voor de komende jaren. Download de whitepaper ‘Een frisse blik op HRM’.