Leiderschap: ik heb er ‘gnoeg’ van!
Ik val met de deur in huis: ik moet op zoek naar een nieuwe functie! Dat is een spannend begin van het nieuwe jaar, nietwaar? Tijdens de kerstdagen heb ik alles op een rijtje gezet. Terugkijkend op het afgelopen jaar kon ik enkel tot de conclusie komen dat 2009 voor ons een prachtig jaar is geweest. Maar liefst 15% groeien in crisistijd, wat wil je nog meer?
Voorgerecht
Toen ik, blij en voldaan, in de keuken in de pannen roerde voor ons kerstdiner, zoemde echter één vraag door mijn hoofd: ‘Waar hebben we dat succes aan te danken?’. Bij het voorgerecht wist ik het. Ik hoop dat jullie het me vergeven, maar eerst dacht ik aan mezelf. Als directeur van Driessen is niets menselijks mij vreemd: succes heeft vele vaders en als het even kan dan ben ik er graag één van. Bovendien, er is bijna geen enkel onderwerp dat de gemoederen al eeuwenlang zo bezighoudt als ‘leiderschap’. Of het gebrek daaraan. Barack Obama wint bij zijn aantreden de Nobelprijs; ons kabinet wordt gebrek aan leiderschap verweten en de bonussen voor (geslaagde en falende) leiders zijn voortdurend onderwerp van discussies. Leiders hebben het druk met leidinggeven, maar blijkbaar overkomt hen ook erg veel.
Hoofdgerecht
Gelukkig voor alle leiders zijn er velen voorgegaan in hun streven naar het ultieme leiderschap. Duizenden verdienen er hun geld mee om alle worstelende lijders te helpen bij het zijn of worden van een leider. Loop maar eens een boekenwinkel binnen: kastenvol managementboeken glimmen u tegemoet. Het enige genre dat wellicht in de buurt komt van het aantal managementboeken zijn kookboeken. Beide streven ernaar het beste recept zo mooi, creatief en helder mogelijk te beschrijven voor arme stakkers zoals ik die aan het aanmodderen zijn in de keuken. Met gevulde kalkoen, in mijn geval. Alle managementboeken hebben echter drie overtuigingen met elkaar gemeen: er bestaat zoiets als leiderschap, het is belangrijk en je kunt het in meer of mindere mate leren. Lijkt me overigens logisch dat deze boeken uitgaan van deze aannames, want waar zouden ze anders over gaan?
Toetje
Aangezien ik ‘leidinggeven voor dummies’, de stripboeken van Dilbert en een reeks kookboeken al in mijn bedenkelijke boekenkast had staan, leek het mij verstandig om er als toetje een serieuze klassieker naast te zetten. Het werd ‘The art of war’, meer dan 2000 jaar geleden geschreven door de legendarische Chinese krijger en filosoof Sun Tzu. Hij stelde dat ‘leiderschap een kwestie is van intelligentie, betrouwbaarheid, humaniteit, moed en strengheid.’ En dat uiteindelijk de beste leider diegene is die wint zonder strijd. Immers, de beste medicus is niet diegene die mensen geneest, maar diegene die ervoor zorgt dat ze niet ziek worden. Toch vreemd dat, 2000 jaar en miljoenen boeken later, dit inzicht nog steeds niet blijft hangen. Een goed leider wordt nog altijd gezien als iemand op de voorgrond, met een grote uitstraling, natuurlijk overwicht en vooral als diegene die voorgaat in de strijd. Niet diegene die ervoor zorgt dat de strijd al is gewonnen voordat deze überhaupt op het slagveld heeft plaatsgevonden. Diegene die inziet dat leiderschap geen functietitel is, maar een rol. Een rol die erop gericht is de groep zelf in te laten zien wat de juiste richting naar succes is.
Uitsmijter
In de biologie hebben ze daar een prachtig woord voor: ‘zwermintelligentie’. Er zijn geen leiders in mierenkolonies, scholen sardientjes en kuddes gnoes. Slechts enkelen kennen (deels) de juiste richting, maar gezamenlijk komen ze er altijd uit, op de beste manier. Het succes wordt bepaald door het intelligent handelen van de zwerm als geheel, niet door het fenomenale leiderschap van een individu. Zou dit misschien ook gelden voor het succes van de Driessen-zwerm in 2009? Iemand nog wat interessante managementboeken nodig?
drs. Jeroen Driessen
directeur Driessen Groep
