Zo ga je als werkgever om met menstruatie- of overgangsklachten

Het is voor het eerst dat onderzoek is gedaan naar verzuim als gevolg van zwangerschaps-, menstruatie- of overgangsklachten. In het jaarlijkse Trends in HR onderzoek naar actuele HR-trends en thema’s hebben ook wij respondenten gevraagd hoe zij omgaan met menstruatieklachten. Van de 283 HR-professionals geeft 36 procent aan overwogen te hebben zichzelf ziek te melden met menstruatieklachten. Echter deed slechts 21 procent van alle ondervraagden dit ook daadwerkelijk. 11 procent nam zelfs verlofdagen op in plaats van dat zij zich ziekmeldde.

Menstruatie- of overgangsklachten. Verzuim of niet?

“Natuurlijk kun je je ziek melden met menstruatieklachten, maar we willen het nou juist uit de ziektesfeer halen’’, zegt Jannes van der Velde van werkgeversvereniging AWVN in een artikel op AD.nl. Ook Marleen ten Damme van Vi Health is het hiermee eens. “Overgangsklachten horen helemaal niet thuis in verzuim. Er gaat nog een heel spectrum aan vooraf. De overgang moeten we zien als een levensfase, net als de puberteit, die 8 tot 15 jaar kan duren. Klachten die hiermee gepaard gaan zijn vaak nog onbekend. Niet alleen bij vrouwen zelf, maar ook onder huisartsen en zelfs bij leidinggevenden.”

Marleen pleit voor meer begrip en erkenning voor de overgang. Maar het begint vooral bij de vrouwen zelf. “Vrouwen zijn aan zet om meer te leren over hun eigen lichaam. Wat gebeurt er in deze levensfase, wat is normaal en wat juist niet en wanneer is het verstandig om naar de huisarts te gaan? Maar daar tegenover moet de arbeidsmarkt het wel faciliteren en handvaten geven. Daar ligt een rol voor een leidinggevende weggelegd. Deze moet ontvankelijk zijn. Zij moeten kennis en educatie krijgen over de overgang.”

Doorbreek het taboe

Vanuit de politiek wordt door de ministers van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en van Volksgezondheid Welzijn en Sport gepleit voor het doorbreken van het taboe op gesprekken over klachten tijdens de overgang, menstruatie of zwangerschap. In een brief aan de Tweede Kamer legden zij uit waarom: “Vanuit de maatschappij ontvangen wij signalen over overgangsklachten en andere hormoongerelateerde klachten onder vrouwen. Het komt nog altijd voor dat klachten niet tijdig worden herkend met mogelijk onnodig verzuim tot gevolg. Dit raakt niet alleen vrouwen zelf, hun persoonlijke omgeving en de gezondheidszorg, maar ook de arbeidsmarkt.”
In Nederland is in bijna geen CAO menstruatieverlof opgenomen, ook is er in weinig organisaties speciaal beleid voor. Vakbond CNV constateerde dat slechts 2 procent van de werkgevers beleid heeft voor overgangsklachten.

Rol werkgever bij overgangsklachten

Het taboe herkent Marleen ook: “Er wordt in bekende talkshows openlijk gesproken over de overgang, en toch voelen vrouwen zich nog niet senang om het erover te hebben.” Opvliegers en nachtzweten zijn de meest bekende klachten en vaak wordt daar ook nog lacherig over gedaan. Terwijl de overgang een enorme fysieke en mentale impact heeft op het vrouwenlichaam. En dit wordt versterkt door stress (op het werk). De ministers: “Gebrek aan kennis en bespreekbaarheid kan leiden tot langdurige klachten en late diagnoses. Daarbij wordt gevraagd om goede ondersteuning door werkgevers.” Marleen voegt toe: “De rol voor de werkgever is het creëren van een open cultuur waar over de overgang gesproken mag worden. Een leidinggevende – zowel mannen als vrouwen – moet een dermate kennisniveau van de overgang hebben en weten wat de symptomen zijn en welke impact ze hebben. Ook op het werk. Vrouwen zijn erbij geholpen als er begrip en erkenning is.”

Hoe hou je als werkgever rekening met menstruatie en overgangsklachten?

Een van de tips die Marleen noemt, is het organiseren van een kennissessie voor medewerkers over de overgang. Geef aandacht en erkenning aan deze levensfase. Dit doe je door middel van het delen van kennis hierover in sessies en trainingen. Daarnaast moet je ook weten hoe je dan een gesprek met een medewerker hierover start. Daarvoor moet je beschikken over gedegen gesprekstechnieken zodat je weet welke vragen je wel kunt stellen en welke niet. En als laatste tip geeft Marleen mee dat je zeker niet met iedere vrouw boven de 40 het gesprek op tafel moet gooien. “Informeer collega’s over de overgang en bijbehorende klachten, creëer een veilige werkomgeving waar deze gesprekken kunnen plaatsvinden en dan is de vrouw zelf aan zet om het gesprek op gang te brengen.”