Wet bescherming klokkenluiders: dit verandert er in de nieuwe wet
Medewerkers die binnen een organisatie een misstand ontdekken en dit melden zijn klokkenluiders. In de nieuwe Wet bescherming klokkenluiders staan regels om deze mensen beter te beschermen. Deze wet is onlangs door de Eerste Kamer aangenomen. Maar wat verandert deze wet? In dit artikel beantwoorden we zes vragen waardoor je meteen op de hoogte bent.
1. Wat is een misstand?
Het begrip ‘misstand’ bestond al. Denk hierbij bijvoorbeeld aan fraude. Het begrip is door de nieuwe wet uitgebreid. Zo kan de melder bijvoorbeeld ook een melding maken bij schending van het Europese Unierecht. Privacyschending is hier een voorbeeld van.
2. Wie krijgt bescherming?
De nieuwe wet beschermt een grotere groep van melders. Dit zijn niet alleen medewerkers, maar ook andere personen die in relatie staan tot jouw organisatie. Denk hierbij aan zzp’ers, stagiaires, leveranciers, sollicitanten, oud-medewerkers, maar ook betrokken familieleden en collega’s.
3. Hoe zit het met de meldprocedure?
Bij voorkeur meldt een melder de misstand eerst intern. Op die manier kan jouw organisatie de misstand het snelst aanpakken. Aan de interne meldprocedure worden nu strengere eisen gesteld. Zo geldt een registratieplicht voor jouw organisatie en moet de melder binnen drie maanden te horen krijgen wat er met de melding gegaan wordt. De melder kan voortaan ook anoniem melden. Daarbij is het niet meer verplicht om eerst intern een melding te doen. Een melder kan direct terecht bij een autoriteit die bevoegd is om de melding in behandeling te nemen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het Huis voor klokkenluiders.
4. Zijn de taken van het Huis voor klokkenluiders veranderd?
Nee, het Huis voor klokkenluiders heeft nog steeds de taak om te informeren, adviseren en onderzoek te doen naar misstanden. Wel heeft het Huis meer mogelijkheden gekregen. Zo kunnen zij een sanctie opleggen wanneer jouw organisatie niet goed omgaat met de interne meldprocedure.
5. Hoe zit het met de bescherming van de melder?
In de wet is nu duidelijker opgenomen welke handelingen als benadeling worden gezien. Zoals bijvoorbeeld ontslag of schorsing, maar ook intimidatie of pesterijen. Ook is nu vastgelegd dat je een melder tijdens en na de behandeling van een melding van een vermoeden van een misstand niet mag benadelen. Ditzelfde geldt wanneer een melder overgaat tot openbaarmaking van een vermoeden van een misstand.
Ook benieuwd naar de aankomende veranderingen rondom arbeidsongeschiktheid? Je leest erover in dit artikel.
6. Wanneer treedt de wet in werking?
De wet is op 18 februari 2023 in werking getreden. Een aantal onderdelen van de wet treedt later in werking. Dit zijn de bepalingen over de wijze van anoniem kunnen melden bij de werkgever en de sanctie- en handhavingsmogelijkheid van het Huis voor klokkenluiders. Werkgevers in de private sector met minder dan 250 medewerkers hoeven pas vanaf 17 december 2023 aan de nieuwe regels te voldoen.
In dit artikel bespreekt Willem Reniers, jurist arbeidsrecht van het HRM kennissysteem RAP bij IJK de Wet bescherming klokkenluiders. Wil je meer weten, kijk dan op de website van RAP. Heb je een vraag voor Willem of zijn collega’s? Neem dan per e-mail contact op met de Helpdesk HRM.