Waarom open communicatie cruciaal is voor werkende mantelzorgers

“Het onderwerp mantelzorg is veelal een onbekend terrein voor leidinggevenden en HR-professionals,” merkt Ingrid van Loon, manager bij Fello, op. De reden dat mantelzorg vaak onopgemerkt blijft op de werkvloer is veelzijdig. Een factor is dat veel mantelzorgers zichzelf niet als zodanig herkennen. Wanneer wordt iemand mantelzorger? Op welk moment? “Mensen zijn vaak al mantelzorger zonder dat ze zich daarvan bewust zijn,” legt Van Loon uit.

Hoe vergroot je de zichtbaarheid op de werkplek?

Wanneer mantelzorgers zich bewust zijn van hun rol, kiezen ze er vaak voor om hierover op de werkvloer te zwijgen. Een derde van de mantelzorgende werknemers deelt deze informatie niet op het werk, uit vrees voor mogelijke consequenties, zoals te laat komen of eerder vertrekken.

Pieter van de Berg, directeur van een IT-bedrijf, merkt dat werknemers dit vaak als hun eigen privékwestie beschouwen. “Terwijl het ook zeker een bedrijfsaangelegenheid is. De zorg voor een naaste heeft een substantiële impact op het mentale welzijn van een werknemer, wat weer invloed heeft op hun prestaties.”

Mantelzorg en de toekomst op de arbeidsmarkt

Directeur Van de Berg ziet het als een gemiste gelegenheid wanneer werkgevers niet open zijn over mantelzorg.

“Werknemers en werkgevers hebben invloed op elkaars welzijn. Als werkgever kun je een wezenlijk verschil maken, niet alleen voor je medewerker maar ook voor de persoon die zij of hij verzorgt. Daarom zou het initiatief voor een dialoog over mantelzorg van de werkgever moeten komen.”

De waarschijnlijkheid dat werkgevers te maken krijgen met medewerkers die zorgtaken hebben, stijgt gestaag. Dit komt vooral omdat de behoefte aan mantelzorg groeit. Tegen 2040 zal iedereen direct of indirect te maken hebben met mantelzorg. De hoofdoorzaken hiervoor zijn stijgende zorgkosten en een tekort aan zorgpersoneel, waardoor de verantwoordelijkheid voor zorg steeds vaker bij familieleden komt te liggen, die dit naast hun reguliere werk moeten doen.

De impact van mantelzorg op het ziekteverzuim

“Het lukt vaak om werk en mantelzorg te combineren,” observeert Van Loon. Desondanks ervaart driekwart van de mantelzorgers de zorg voor een dierbare als zwaar. Uit onderzoek van Motivaction blijkt dat één op de drie mantelzorgers op het werk soms in de problemen komt. “Bijna een vijfde van het ziekteverzuim is gerelateerd aan mantelzorg,” merkt Van Loon op, die zelf ook mantelzorgtaken heeft.

“Toen ik op het punt stond te bevallen, overleed mijn schoonmoeder,” vertelt Van Loon. “Mijn schoonvader kwam met allerlei papieren aanzetten. Twee maanden later bleek hij dement te zijn.” Van Loon zorgde voor maaltijden, sloot het gas af en haalde hem ’s nachts in pyjama van een kruispunt. “Ik wist niet waar ik de tijd vandaan moest halen,” zegt ze. Tegenwoordig is ze ook mantelzorger voor haar zoon. “Ik ben een partner, moeder, dochter, vriendin, collega én mantelzorger.”

Rolmodellen en bedrijfscultuur

Werkgevers kunnen bijdragen door hun personeel te vertellen wat het bedrijf doet op het gebied van mantelzorg. Rolmodellen, zoals een manager die zelf mantelzorger is, zijn nuttig. Bijeenkomsten of lezingen over mantelzorg kunnen eveneens de bedrijfscultuur beïnvloeden. Het is vaak onduidelijk wat de impact van mantelzorg is, zowel op het individu als op de organisatie. Fello heeft daarvoor een handige tool ontwikkeld.

Volgens Fello is coaching een cruciaal element van een goed mantelzorgbeleid. “Mantelzorgers kunnen altijd bij onze coaches terecht,” zegt Van Loon. De coaches bieden een luisterend oor en nemen praktische taken over. Ze zijn bekend met alle financiële regelingen, van Wmo tot pgb tot Wlz. “We merken dat mantelzorgers snel aankloppen bij de coaches voor advies en steun,” voegt ze toe.

Duurzaam mantelzorgbeleid, een noodzaak voor werkgevers

Een tevreden werknemer is ook in het voordeel van de werkgever. “We zien vaak dat de stress afneemt en de rust weerkeert. Als werkgever wil je het goed aanpakken, maar niet iedereen weet hoe. Daar kunnen wij van Fello een verschil in maken,” zegt Van Loon.

Vanaf 2024 is voor grote organisaties met meer dan 500 werknemers een duurzaam mantelzorgbeleid verplicht. “Maar ook voor kleinere organisaties is een mantelzorgbeleid aan te raden,” stelt Van Loon.

Van de Berg voegt toe: “Aandacht voor mantelzorg is niet alleen een teken van goed werkgeverschap, maar ook noodzakelijk om concurrerend te blijven.” Gezien de krappe arbeidsmarkt is het belangrijk om de juiste medewerkers aan te trekken, te behouden en optimaal te ondersteunen.

Van Loon sluit af: “Vooruitstrevende organisaties, vooral in de zorgsector, zijn hier al mee bezig. De rest zal ongetwijfeld volgen. Wacht niet te lang, kom nu in actie en besteed aandacht aan een mantelzorgbeleid.”