Statushouder in dienst? Afwegingen van werkgevers

De onderzoekers delen in hun artikel voor Tijdschrift voor HRM de resultaten. De combinatie van interviews en een vignettenstudie laat zien dat naast kenmerken van statushouders ook organisatiekenmerken en de institutionele context een rol spelen:

• Wanneer de statushouder de taal spreekt en een relevante opleiding heeft gevolgd in het herkomstland, zijn werkgevers in dit onderzoek eerder geneigd de statushouder in dienst te nemen. Motivatie en gezondheid vormen hierbij noodzakelijke voorwaarden;
• Daarnaast zijn organisatiekenmerken van belang: kleine organisaties, organisaties met moeilijk vervulbare vacatures en organisaties met aandacht voor diversiteit lijken eerder geneigd een statushouder in dienst te nemen;
• De bevindingen laten verder zien dat capaciteit op de werkvloer om de statushouder te begeleiden van belang is, net als intern draagvlak voor deze beslissing;
• Tot slot speelt de institutionele context een rol. Wanneer werkgevers andere werkgevers kennen met een statushouder in dienst, lijken zij eerder geneigd om zelf een statushouder in dienst te nemen. Sociaal beleid vanuit de gemeente en een contactpersoon hebben ook een stimulerende werking.

Statushouders in Nederland

In 2016 werden er in Europa 1.000.300 asielzoekers geregistreerd, terwijl dit er in 2008 nog 200.000 waren. Binnen Europa is er vanuit de media en politiek veel aandacht voor de toegenomen vluchtelingenstroom. Ook in Nederland was het aantal asielaanvragen afgelopen jaren hoog, met als piekjaar 2015, toen er bijna 60.000 vluchtelingen instroomden. Als een asielzoeker voldoet aan de voorwaarden van het Vluchtelingenverdrag, wordt hij officieel erkend als vluchteling met een verblijfsvergunning, ofwel een statushouder. De statushouder krijgt dan dezelfde rechten als andere burgers in Nederland en de gemeente zorgt voor de huisvesting.

Daarna is het vinden van werk een van de belangrijkste stappen in het integratieproces. Statushouders vallen, net als andere werkzoekenden met een afstand tot de arbeidsmarkt, onder de Participatiewet. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de ondersteuning van statushouders bij het zoeken naar werk, het vinden van een geschikte opleiding en het onderhouden van contacten met werkgevers. Een essentiële factor is de bereidheid van werkgevers om een vluchteling aan te nemen. Onderzoek wijst echter uit dat na anderhalf jaar slechts 4% van de statushouders werk heeft gevonden. Dit aantal is na tweeëneenhalf jaar gestegen naar 11% (CBS, 2018). Ook is de participatie op de arbeidsmarkt van statushouders die al langere tijd in Nederland zijn erg laag.

Lees meer over de Participatiewet in het artikel ‘HRM trends & ontwikkelingen 2020’ 

Over het onderzoek

Hoewel werkgevers een belangrijke rol hebben bij de arbeidsmarktintegratie van statushouders, is er nog weinig onderzoek dat zich richt op het perspectief van de werkgever. De arbeidsmarktparticipatie wordt meestal verklaard vanuit kenmerken van de statushouder. Om meer inzicht te krijgen in het perspectief van de werkgever, gaat dit theoretisch gestuurde onderzoek in op de afwegingen van werkgevers. Centraal staat de vraag waarom sommige werkgevers statushouders in dienst nemen en anderen niet. Onder welke condities is een werkgever bereid om een statushouder aan te nemen? Het onderzoek kent een aantal beperkingen die de generaliseerbaarheid van de resultaten beïnvloeden. Toch geeft dit verkennende onderzoek meer inzicht in het perspectief van werkgevers en draagt het bij aan de kennis over de arbeidsparticipatie van statushouders.

Aanbevelingen

Van der Meer en Den Dulk sluiten af met een aantal praktische aanbevelingen die kunnen helpen bij het formuleren van HR-beleid om de arbeidsintegratie van statushouders te verbeteren.

Nieuwsgierig? Lees dan het volledige artikel op de website van Tijdschrift voor HRM.

Auteurs: Joëlle van der Meer MSc is PhD kandidaat bij de afdeling Bestuurskunde en Sociologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Prof. dr. Laura den Dulk is hoogleraar arbeid, organisatie en werk-privé vraagstukken bij de afdeling Bestuurskunde en Sociologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.