Niet het doel maar de cliënt geeft richting
De bevlogenheid voor mensen is kenmerkend voor de manier waarop binnen de publieke sector - en de zorg in het bijzonder - wordt gewerkt. Hoe ontwikkelt de zorg zich de komende jaren en wat betekent dat voor de mensen die er werken? We gingen in gesprek met Anja Schouten, bestuursvoorzitter bij Zorgbalans én Zorgmanager van het Jaar 2015.
Nieuwe visie
De afgelopen jaren is vooral de visie op de manier waarop de zorg wordt georganiseerd veranderd. Tot zo’n vijf jaar geleden spraken we van goede zorgverlening als mensen het volledige pakket uit handen werd genomen. “We werkten ongelofelijk verzorgend, maar tegelijkertijd bepaalden wij het ritme van onze cliënten. Waar we naartoe moeten is de cliënt bepalend maken: meerwaarde voor de cliënt creëren, zonder al het werk volledig over te nemen. En dat is een grote én moeilijke verandering”, zegt de Zorgmanager van het Jaar.
De dialoog aangaan
Medewerkers in de zorg zijn gewend om zo efficiënt mogelijk te werken. We hebben geleerd om pas tijd voor een praatje met de cliënt te maken, als alle andere klusjes zijn gedaan. En dat zijn ze eigenlijk nooit. “Een verandering in deze mindset bereik je niet via protocollen, maar kan alleen tot stand komen door het aangaan van de dialoog en het delen van voorbeelden”, vindt Anja Schouten. Daarom worden er binnen Zorgbalans steeds gesprekken tussen collega’s over ‘goede zorg’ gevoerd. In die gesprekken wordt gezocht naar voorbeelden om binnen de vaste werkzaamheden waarde toe te voegen. Anja Schouten: “Neem bijvoorbeeld het wassen van onze cliënten. Dat kan veel meer zijn dan alleen het reinigen van het lichaam. Door het wassen met aandacht te doen en misschien wel een goed gesprek te voeren, creëer je in de handeling meerwaarde. De cliënt houdt er een beter gevoel aan over én het kost helemaal geen extra tijd.”
Goede zorg en goed werk gaan hand in hand
“Als we van medewerkers vragen om vol aandacht met cliënten om te gaan, dan moeten wij ook zo met onze mensen omgaan”, vindt Anja Schouten. De samenhang tussen goede zorg en goed werk wordt dus steeds belangrijker. Anja Schouten: “We zoeken – binnen de financiële randvoorwaarden – naar een arbeidsritme dat medewerkers het gevoel geeft dat ze goed werk hebben én een takenpakket dat afgerond voelt.” Om dat te bereiken worden er binnen Zorgbalans steeds vaker functies geclusterd waarbij zorg-, facilitaire- en welzijnstaken worden gecombineerd. Dit werkt enorm goed; medewerkers ervaren meer werkplezier en kunnen tegelijkertijd een betere relatie met de cliënt opbouwen. Uiteraard vraagt deze aanpak ook om organisatorisch vermogen aan de kant van het management. Er moeten immers nieuwe functies worden gecreëerd die het midden vinden tussen specialistische kennis, maar die ook generalistisch genoeg zijn om mensen een aaneengesloten takenpakket te geven. Daarnaast moeten medewerkers zo worden opgeleid, dat ze ook alle taken mogen en kunnen uitvoeren.
Zorgmanager van het Jaar
Anja Schouten is vanaf 2011 bestuursvoorzitter van Zorgbalans, een ouderenzorgorganisatie in Haarlem die dagelijks zorg biedt aan 5.500 ouderen in woonzorgcentra en bij mensen thuis. In 2015 is Anja Schouten door het vakblad Zorgvisie uitgeroepen tot Zorgmanager van het Jaar.