Paul McCartney (81), Barbara Streisand (81), Mick Jagger (80), Dolly Parton (77), Lionel Richie (74). Zomaar een aantal artiesten op leeftijd die nog steeds optreden. Iets minder oud, maar voor de muziekindustrie wel een senior artiest, is Madonna (65). 1 december was ik bij haar concert in de Ziggo Dome. Wow! Hét popidool dat al mijn hele leven invloed heeft op jong en oud. Een ongelooflijk spektakel. Het nagenieten duurde alleen niet lang…
De dagen na het concert was ik nog zo enthousiast dat ik mensen om me heen vertelde dat ik bij de Celebration tour van Madonna was geweest. Er viel me al snel wat op in de reacties die ik kreeg. Een heel aantal was behoorlijk negatief of cynisch: “Kan ze nog wel zingen met al die botox?”, “Zal wel een tegenvaller zijn geweest, of niet?”, “Tja, dit was natuurlijk wel je laatste kans.”, “En, kan die ouwe het nog?”, “De recensies waren slecht volgens mij”. De eerstvolgende die een sneer geeft naar mijn Madonna krijgt ervan langs. Je kunt maar beter gewaarschuwd zijn. En nee, de recensies waren helemaal niet slecht. Juist enorm lovend: ‘Openhartige show.’ ‘Stoer & spetterend.’ ‘Madonna bewijst vriend en vijand opnieuw het tegendeel.’ ‘Als queen of pop nog altijd op haar troon.’ Waarom zijn we zo negatief? Willen we zo graag een oudere ster zien vallen? Ik heb sterk het gevoel dat leeftijdsdiscriminatie hier een rol speelt. Op de werkvloer kom ik dit ook tegen.
Leeftijdsdiscriminatie is de meest hardnekkige, onderschatte en ook ‘geaccepteerde’ vorm van bias op de werkvloer. Veelvoorkomende vormen van discriminatie op basis van leeftijd zijn het niet aangeboden krijgen van een baan, over het hoofd worden gezien bij een promotie en uitgesloten worden van sociale activiteiten. Andere voorbeelden die ik zelf heb gehoord: Een klant die alleen de senior aan tafel aankijkt en de junior negeert, geen baan kunnen vinden omdat je op je 55ste te oud bent, geen kans maken op de volgende stap omdat je nog maar twee jaar afgestudeerd bent, geen opleiding meer gefinancierd krijgen want na je 50e ben je dat niet meer waard, geen stem krijgen in besluitvorming omdat je niet senior genoeg bent. Herkenbaar?
Leeftijdsdiscriminatie is -vreemd genoeg- een vorm van discriminatie waar we onze schouders bij ophalen. Weggezet als: ‘hoort erbij’. Maar is het logisch om een salarishuis op dienstjaren te bouwen? Is het logisch dat medewerkers met de meeste vlieguren aan het roer staan? Is het eerlijk om van jonge ouders te verwachten dat ze dezelfde uren blijven werken? Vanaf je 58e geen opleidingsbudget meer. Verplicht met pensioen. Last in, first out. Is het fair en ethisch verantwoord of je reinste leeftijdsdiscriminatie? En afgezien van logisch of fair, is het verstandig? Het vraagt wat mij betreft om een kritische blik op onze mindset, beleid en gedrag.
Leeftijdsdiscriminatie kan subtiel zijn. De intentie kan zo goed zijn, maar opmerkingen zoals “Goh, wat zie jij er goed uit voor je leeftijd!” of “Ik zoek een goede adviseur; iemand met grijze haren zeg maar”, ”Zoeken we nou een ervaren of energieke kandidaat?”, impliceren jong=mooi, oud=slim, onervaren=energiek. Leeftijdsdiscriminatie passen we overigens ook op onszelf toe: “Ik ben hier nog te jong voor, dat gaat me vast niet lukken”, “Ik houd mijn mond maar, want ik kom net uit de schoolbanken”, “Ik snap niets van die digitale systemen. Laat ook maar, ik ben te oud om dit nog te leren”, “Ik ben er te senior voor, kom ik niet meer mee weg”. Stop ermee!
Het is paradoxaal om van een generatie-expert het advies te krijgen: hou op met de focus op leeftijd. Laten we ons focussen op talenten en het verbinden ervan. Hou op met het belangrijk maken van iemands leeftijd of lengte dienstverband. Who cares? Ga op zoek naar jouw eigen en andermans talenten. En om dan toch weer de link te leggen met generaties: mix-up! Paul McCartney werkt samen met jongere artiesten zoals Rihanna en Kanye West. Dolly Parton staat op het podium met haar nichtje Miley Cyrus. En vijf van Madonna’s kinderen treden op tijdens haar Celebration tour. En dat is precies wat we moeten doen, samen het leven vieren!
Everybody spread the word
We’re gonna have a celebration
All across the world
In every nation
And every generation
Kim Jansen is als sociaal psycholoog altijd werkzaam geweest op het snijvlak van HR, onderzoek en het trainerschap. Met een fascinatie voor Millennials, ook wel Generatie Y, heeft ze zichzelf gaandeweg ontwikkeld tot generatie-expert. Op dit moment geeft Kim presentaties, workshops en masterclasses rondom het benutten van generatiediversiteit. Ook helpt ze organisaties om bruggen te slaan en generatieverschillen te benutten. Kijk voor meer informatie op haar website Generations at Work.