De houdbaarheid van vergrijzende organisaties
Generaties. Een thema waar Aart Bontekoning het fijne van weet. Al jaren doet hij onderzoek naar generaties in organisaties; het onderwerp waar hij in 2007 tot nu toe als enige in de wereld op promoveerde. Vanwege de toenemende vergrijzing staat generatiemanagement anno 2016 bij veel organisaties bovenaan het lijstje. Hoe zorg je ervoor dat je organisatie niet blijft hangen in de cultuur van de vorige eeuw en doen medewerkers wel datgene waar ze energie van krijgen? In gesprek met de expert op dit gebied: Aart Bontekoning.
Tot welke generatie behoort u en herkent u zich in deze generatie?
Aart Bontekoning: “Ik behoor tot de nieuwe generatie vitale senioren, waarvan er steeds meer lang en zinvol actief willen blijven en nieuwe idealen lijken te zoeken. Ik herken me hierin, want ik wil net als vele anderen blijven groeien en zou het leuk vinden om langer door te werken. Er zijn genoeg voorbeelden van collega’s waar afscheid van werd genomen en die na een tijdje toch terugkeren, omdat ze het leuk vinden om ‘wat te blijven doen’.
Mijn werkende leven begon op mijn 18e bij de politie, waar ik heb meegebouwd aan het democratiseren van besluitvorming en het vernieuwen van de organisatie. Mijn toenemende belangstelling voor veranderingsprocessen leidde tot een studie organisatiepsychologie. In 2007 gepromoveerde ik op het onderwerp ‘Generaties in Organisaties’. De afgelopen 20 jaar heb ik expertise opgebouwd in het werk dat ik nu doe.”
Zijn er naast verschillen, die er duidelijk zijn tussen generaties, ook overeenkomsten?
Aart: “De vernieuwingspotentie van een generatie zit in het feit waar ze energie van krijgen in het werk. Ik onderzoek bij iedere generatie de top 5 waar men energie van krijgt en op verliest. Alle generaties delen de top 5 waar ze energie op verliezen, vaak tot hun eigen stomme verbazing.
Generaties verliezen energie op verouderingsverschijnselen in de cultuur. Sociale patronen, zoals de manier van samenwerken, leren, communiceren, omgaan met verschillen hebben een houdbaarheidsdatum. Denk bijvoorbeeld aan de manier van vergaderen die in 1990 nog veel werd toegepast en waar iedereen destijds energie van kreeg. In 2000 begon deze manier van vergaderen al energie weg te nemen en dat is vandaag de dag nog steeds het geval. De bestaande patronen doorbreken, dat moet in dit soort gevallen gebeuren. Hoe doe je dat dan? De opening zit in datgene waar je de meeste (werk)energie van krijgt. Als je het zo vraagt weten we het antwoord, maar op het moment dat de energie weg loopt vergeten we het.”
Generatie X: uit en thuis
Aart: “Generatie X, de nieuwe generatie leiders, doen het thuis vaak heel goed als ouders. Hun kinderen behoren tot de top 3 gelukkigste van de wereld. Kinderen lokken een eigentijdse manier van samenwerken en leidinggeven uit. Toch lijkt het vaak dat deze generatie een soort knop om zet op weg naar het werk. Ze hebben een ‘thuisknop’ en een ‘organisatieknop’, waarbij de organisatieknop op de stand ‘verouderd’ staat: vergaderen, formeel, regels. Ik stel mensen wel eens de vraag: ‘Als je thuis nou net zo zou doen als op je werk, hoe zou dat dan gaan met de kinderen?’.
Meer lezen? Dit artikel is verschenen in de eerste editie van het magazine Driessen Persoonlijk in 2016.
Lees verder op pagina 7, 8 en 9.
