Er lijkt een onmogelijke combinatie opgesloten te zitten in de titel van dit stuk. Kun je contracteren op geluk? Ik denk dat dit in veel gevallen kan. Oké, ik geloof er niet in dat je kunt vastleggen dat je de staatsloterij wint of dat die ene duif net langs je schouder kakt. Wel ben ik ervan overtuigd dat je op het vlak van werkgeluk kunt contracteren.
Wat is contracteren?
Contracteren is het samen aangaan van een heldere en concrete wederzijdse afspraak. Er is pas echt sprake van een contract wanneer alle partijen volmondig “ja” zeggen tegen de afspraak. Met een contract maak je de grenzen van het speelveld helder, net als de regels van het spel. Door een en ander duidelijk te begrenzen ontstaat er vrijheid. Elkaar aanspreken wordt vele malen makkelijker wanneer je een contract hebt met elkaar.
Vrijwel dagelijks kom ik in situaties waar het gebrek aan duidelijke afspraken leidt tot veel onduidelijkheid en gedoe*. Het is juist het gedoe dat negatief bijdraagt aan het werkgeluk van medewerkers maar ook het werkgeluk van de organisatie.
Binnen mijn eigen organisatie hanteer ik drie stappen die veel gedoe voorkomen en onlosmakelijk aan elkaar verbonden zijn:
1. Bespreken
- Je hebt samen helder waarover je het wel en waarover niet gaat hebben.
- Het gesprek is open en biedt voldoende ruimte voor een dialoog
2. Afspreken
- Op een gegeven moment kom je tot het maken van afspraken (contracteren)
- Alle partijen zeggen volmondig “ja” tegen de afspraak. Bij twijfel of terughoudendheid is er geen afspraak!
3. Aanspreken
- Wanneer de hiervoor gemaakte afspraken door één van de partijen niet nagekomen wordt, kom je terug op het gemaakte contract. Hierdoor is aanspreken altijd gekoppeld aan een afspraak. Dat maakt het makkelijker om elkaar aan te spreken en zorgt voor een groeiend draagvlak voor effectieve feedback
Wanneer het contract niet goed blijkt, is het een kleine stap om te gaan twijfelen aan elkaars goede intenties en negatief te scoren op werkgeluk
Als je niet op tijd doorhebt dat je contract tekort schiet, kan dat leiden tot teveel onduidelijkheid. En dat gaat gepaard met spanning en gevoelens waar we doorgaans helemaal niet op zitten te wachten. Als we dit patroon niet herkennen en begrijpen, komt het vaak niet in ons op om te benoemen wat we nodig hebben.
Als het werkgeluk uit beeld is, wordt het hard werken
Geluk is een beleving. Geluk is het domein (en de verantwoordelijkheid) van het individu. Als werkgever kun je de medewerker slechts ondersteunen in het (het)vinden van zijn werkgeluk. Als werkgeluk steeds verder weg lijkt, merk je dat gaandeweg aan signalen die Swiering & Jansen (2005) samenvatten als ‘gedoe*’. Als werkgever haal je dan doorgaans alles uit de kast om het gedoe te laten stoppen. Dat vraagt veel tijd, energie en geld. En als het te lang duurt, levert het eerder nog meer gedoe op dan dat de situatie ten goede keert. Wij zien veel casussen eindigen in langslepende processen waarop alle partijen leeglopen.
Van klagen naar knallen!
Hoe zou het zijn om de dramadriehoek om te keren naar een winnaarsdriehoek? Om verlost te zijn van het gedoe? Hoe je dat kunt bereiken leg ik uit in de whitepaper ‘Het werkgelukcontract’. Zeg dag tegen drama en gedoe.
* Gedoe: heibel, gedonder, stront aan de knikker, weerstand, onwil, ziekmelden, herrie, ongezellig, unfair, oncollegiaal gedrag, roddel, afhaken, crisis, verwijten, conflicten, verwarring, besluiteloosheid. (Swieringa & Jansen, 2005)